De Verenigde Staten escaleren de militaire druk op Venezuela, voeren luchtaanvallen uit op vermeende drugsboten in het Caribisch gebied en zetten tegelijkertijd troepen in op een niveau dat sinds de Koude Oorlog niet meer is gezien. Deze agressieve houding roept serieuze vragen op over de vraag of Washington zich voorbereidt op directe militaire interventie, ondanks de onduidelijke rechtvaardigingen en mogelijke gevolgen.
Waarom Venezuela? Een decennialange vete
Venezuela is lange tijd een geopolitieke irritatie geweest voor de VS, vooral onder de socialistische leiders Hugo Chávez en Nicolás Maduro. De huidige regering beschouwt Venezuela als een bron van instabiliteit vanwege de economische ineenstorting, de politieke repressie en de vermeende banden met de drugshandel. Hoewel een grootschalige invasie onwaarschijnlijk is, verslechtert de situatie snel.
Militaire expansie en agressieve retoriek
Sinds het begin van de herfst heeft het Amerikaanse leger zijn aanwezigheid in het Caribisch gebied aanzienlijk vergroot, waaronder duizenden troepen, geavanceerde drones, straaljagers en het vliegdekschip USS Gerald Ford. Deze opbouw ging gepaard met luchtaanvallen op vermoedelijke drugsboten, met tientallen doden tot gevolg. President Trump heeft ook aangegeven bereid te zijn verdere actie te ondernemen, door te stellen dat de VS “zeer binnenkort” zullen optreden tegen Venezolaanse drugshandelaren, mogelijk ook tegen de regering zelf.
De retoriek is verder geïntensiveerd, waarbij Trump suggereert dat het luchtruim boven Venezuela effectief is gesloten en naar verluidt er bij Maduro op aandringt af te treden om militaire actie te voorkomen. Verontrustend genoeg zijn er beschuldigingen naar voren gekomen dat Amerikaanse troepen overlevenden van een eerdere aanval hebben geëxecuteerd, wat aanleiding geeft tot juridische zorgen over buitengerechtelijke executies.
Is dit legaal? De grijze interventiegebieden
De wettigheid van deze acties is zeer twijfelachtig. De regering-Trump verlegt de grenzen van het presidentiële gezag en beroept zich op de retoriek van de ‘oorlog tegen het terrorisme’ om stakingen zonder toestemming van het Congres te rechtvaardigen.
Hoewel drugshandel een ernstig probleem is, rechtvaardigt het volgens het internationaal recht niet automatisch militaire interventie. De aanwijzing door de regering van het ‘Cartel de los Soles’ van Venezuela als een terroristische organisatie legitimeert aanvallen tegen burgers of aanvallen op Venezolaans grondgebied niet. Het ontbreken van een duidelijke juridische rechtvaardiging, gecombineerd met de afwezigheid van een grote onmiddellijke dreiging, maakt deze escalatie zeer problematisch.
Wat kan er vervolgens gebeuren? Luchtaanvallen en regimeverandering
Hoewel een invasie in Irak-stijl onwaarschijnlijk is vanwege logistieke beperkingen, is een beperkte luchtcampagne een plausibel scenario. De VS zouden drugslaboratoria, landingsbanen of zelfs Venezolaanse militaire installaties kunnen aanvallen. Op agressievere wijze zijn ook geheime operaties, drone-aanvallen of aanvallen van speciale troepen tegen Maduro en zijn binnenste cirkel mogelijk, als weerspiegeling van de invasie van Panama in 1989.
Een regimeverandering zou echter riskant zijn. Een machtsvacuüm zou kunnen leiden tot een burgeroorlog tussen rivaliserende militaire facties en gewapende groepen, wat een nieuwe massale migratie van Venezolaanse vluchtelingen zou veroorzaken. De administratie lijkt zich bewust van deze risico’s, maar gaat toch door.
Het grotere plaatje: Amerikaanse prioriteiten in Venezuela
Venezuela is een convergentiepunt voor verschillende Amerikaanse prioriteiten: migratie, drugshandel en verzet tegen het socialisme. De regering-Trump beschouwt het land als een symbolisch en strategisch doelwit en is bereid de druk te escaleren, zelfs als de rechtvaardigingen duister zijn.
De situatie blijft onstabiel, met de mogelijkheid van verdere escalatie afhankelijk van de vraag of de regering besluit deze “te gebruiken of te verliezen” – door haar militaire middelen in te zetten voordat ze elders nodig zijn. De onzekerheid lijkt op de aanloop naar de Russische invasie van Oekraïne, waar buitensporige militaire opbouw een onvermijdelijk omslagpunt creëerde.
Kortom, de Amerikaanse militaire opbouw in de buurt van Venezuela is een gevaarlijke gok met onduidelijke doelstellingen. De kans op misrekeningen en onbedoelde gevolgen is groot, en het gebrek aan juridische rechtvaardiging roept ernstige vragen op over de langetermijnstrategie van de regering.
